You are currently viewing Madonna w ogrodzie różanym

Madonna w ogrodzie różanym

Jednym z najstarszych zabytków, którym szczyci się obecnie Muzeum Diecezjalne w Tarnowie, jest obraz pochodzący z kościoła w Cerekwi „Madonna w ogrodzie różanym”, nazywany również „Madonna Apokaliptyczna” lub „Madonna Assunta”. Jest to najstarszy znany zabytek pochodzący z naszej parafii, datowany na połowę XV wieku.

Jak wygląda wizerunek Maryi przez wiele lat czczony przez naszych przodków? Przedstawia Madonnę stojącą na księżycu, na tle promieni słońca, trzymającą na prawej ręce małego Jezusa a w lewej kwiat róży. Głowę Maryi otoczoną nimbem zdobi królewska korona, spod której na ramiona opadają długie jasne włosy. Twarz jest subtelna, wzrok skierowany na widza. Ubiór Madonny jest typowy dla wytwornej damy z XV w., wzorowany na strojach polskich kobiet tego okresu, które wywodziły się z bogatych rodów: biały płaszcz bogato udrapowany, złota suknia, wzorzysta, ozdobiona drogimi kamieniami. Mały Chrystus ubrany w czerwoną, bogatą szatę, podtrzymywany przez Maryję, patrzy na Matkę. Prawą ręką błogosławi, lewą wskazuje na Maryję. Maryja stoi na księżycu skierowanym rogami do góry a kwitnące różane krzewy wypełniają tło obrazu. W jego górnej części unoszą się dwaj aniołowie patrzący i wskazujący na koronę Madonny.

Przedstawienie Madonny jest złożone pod względem treściowym, stąd kilka nadanych obrazowi tytułów. Można tu dopatrzyć się przedstawień: Madonny w Glorii (ukoronowanej), Assunty (wniebowziętej w koronie gwiazd, z księżycem u stóp), Madonny Apokaliptycznej (inspirowanej tekstem z XII rozdziału Apokalipsy św. Jana) oraz Madonny Różańcowej. Motyw krzewu różanego, na którym można doliczyć się pięćdziesięciu kwiatów, to symboliczne przedstawienie różańca gdyż słowo różaniec, z języka łacińskiego rosarium, oznacza ogród różany.

Obraz jest dużych rozmiarów: 164 / 108 cm. Namalowano go temperą na desce lipowej grubości ok. 10 mm. Nie wiadoma kiedy i w jakich okolicznościach obraz trafił do Muzeum Diecezjalnego, ale był obiektem zainteresowania historyków sztuki już na początku XX w. Wielokrotnie był opisywanych w różnych publikacjach i albumach, w których próbowano określić czas, miejsce powstania i jego twórców. Z opracowań tych wynika, że najprawdopodobniej został namalowany w Krakowie przez nieznanego artystę ok. 1460 r. jako jeden z elementów tryptyku do jednego z krakowskich kościołów. Pozostałe dwa elementy nie zachowały się. W XVII w. był już w ołtarzu bocznym pod wezwaniem Maryi Dziewicy cerekiewskiego kościoła. Przypuszczalnie na przełomie XIX i XX w. oddano go w depozyt Muzeum Diecezjalnemu gdzie był konserwowany. Już wówczas stał się obiektem zainteresowań naukowców. Kilkakrotnie eksponowano go na wystawach sztuki gotyckiej w Warszawie i Tarnowie.

Wizerunek Madonny z Cerekwi, przed którym modlili się nasi przodkowie, zdobi dziś wnętrza Muzeum Diecezjalnego, w parafii pozostał jednak nadal kult Maryi i kwitnące róże żywego różańca.